درمان زخم ها و بریدگی ها - کی آنلاین

نویسنده: احمد حاجی شریفی

منظور از بریدگی ها یا خراشیدگی ها، نواحی آسیب دیده ای در سطح پوست هستند که از طریق آسیب های جزیی ایجاد می شوند. در هر زمانی سطح پوست ممکن است از طریق بریدگی ها و خراشیدگی های کوچک آسیب ببیند. بیشتر این ضایعات جزیی تا حدودی خون ریزی می کنند به ویژه آن هایی که روی سر یا کف دست قرار دارند. گاهی ممکن است یک زخم باز به طور خود به خودی یا در پی یک آسیب جزیی مثل خراش ناشی از ناخن ایجاد شود. زخم به صورت یک ناحیه صورتی و کم عمق از پوست تخریب شده ظاهر می شود و پوست اطراف ممکن است متورم باشد. زخم ها به آهستگی خوب می شوند و اغلب دردناک اند. یک بریدگی در پوست ممکن است نامنظم باشد یا در صورتی که از طریق شیء یا لبه تیز مثل چاقو ایجاد شده باشد کاملاً صاف باشد. خراشیدگی زمانی ایجاد می شود که لایه فوقانی پوست بر روی یک سطح خشن مالیده شده و آسیب بیند. این ساییدگی های سطحی الزاماً خون ریزی نمی کنند اما ممکن است دارای ترشح یک مایع شفاف باشند.

اقدامات لازم:

یک بریدگی یا خراشیدگی را به محض این که توانستید با آب و صابون تمیز کنید و مطمئن شوید که هیچ گونه آلودگی یا اجسام خارجی در زخم باقی نمانده است، جهت کنترل خون ریزی یک گاز تمیز را محکم روی ناحیه فشار دهید. ضایعات کوچک ممکن است در صورتی که باز گذاشته شوند سریع تر بهبود یابند، اما اگر احتمال ورود آلودگی می رود حتماً ناحیه مبتلا را با یک کرم ضدعفونی کننده و یک بانداژ استریل محافظت کنید.

شدت جراحت به عمق و مکان جراحت بستگی دارد. زخم های شکم یا سینه با خطر خون ریزی داخلی همراه هستند و می توانند تهدید کننده حیات باشند. اقدامات درمانی همیشه پس از جراحت با اجسام تیز ضروری اند زیرا خون ریزی آشکار در رابطه با شدت جراحت داخلی ناچیز است.

بیشتر بخوانید:زخم جراحت، دمل و درمان آن

انواع جراحات:

در زخم های سطحی فقط پوست و عضلات صدمه می بینند. زخم های عمیق تر منجر به خون ریزی داخلی، از دست دادن هوشکمک و شوک می شوند. جراحات اجسام برنده گاهی اختصاصی بوده، مثلاً جراحت سینه منجر به پنوموتوراکس (1) می شود، به این معنی که هوا بین دو لایه پوشاننده ریه تجمع می یابد و اختلال تنفسی به وجود می آورد. در آسیب به شکم با شیء برنده احتمال سوراخ شدن روده و بیرون ریختن محتویات روده به شکم و عفونت حفره شکم وجود دارد.

اقدامات مؤثر:

ابتدا شرایط تنفس و نبض بیمار را چک کرده، بعد او را به مرکز بیمارستانی منتقل کنید. خون ریزی خارجی را با فشار متوقف سازید. اگر شی ای در محل زخم است آن را خارج نساخته و اجازه دهید تا جراح آن را خارج کند.

انواع زخم:

زخم های سطحی:

برای درمان خراشیدگی پوست یا زخم های سطحی، خوردن آب پرتقال مؤثر است ولی به نام درمان می توانید آب جوشانده شنگ یا آب شنگ تازه را بگیرید و بر آن بمالید.

* خراشیدگی را با آب پیاز کمپرس کنید.

* پوست کدوی تنبل خام یا گوشت کدو را بر موضع ضماد کنید.

* لوبیای تازه را بپزید، بعد آن را کوبیده و در گاز یا یک پارچه توری نازک و تمیزی بریزید و روی زخم قرار دهید، روزی سه مرتبه این کار را تکرار کنید.

زخم های معمولی:

برای درمان زخم های معمولی یا قرحه، نوشیدن آب پرتقال مؤثر است ولی باز به نام درمان باید اشک مو را روی آن ها بمالید.

* آب سیب را با روغن زیتون به مقدار مساوی مخلوط کنید و بر زخم بمالید.

* 15 تا 20 گرم ریشه زغال اخته فرنگی را در یک لیتر آب بجوشانید و روی زخم ها را با آن کمپرس کنید.

* آب دم کرده برگ بو و یا آب دم کرده بابونه را بنوشید.

* برگ گردو را بجوشانید تا بپزد، بعد روی زخم کمپرس کنید.

* برگ گشهم خشک را به صورت پودر روی زخم بپاشید.

* روی آن گرد تنه کار بپاشید.

* گل خطمی پخته را روی آن بمالید.

* یک عدد پرتقال سالم و رسیده را در خاکستر یا کنار آتش بپزید و قبل از سرد شدن آن را دو نیم کنید و روی زخم ببندید.

* گل همیشه بهار را بکوبید و روی گاز استریل بریزید و روزی سه بار بر آن گذارید.

* برگ و ریشه توت فرنگی را بجوشانید و آب آن را بخورید و خود آن ها را هم ضماد کنید.

* مقداری پودر ریشه خشک زنبق را بر آن بپاشید.

* یک مشت برگ تازه بارهنگ را خوب بشویید و بکوبید، بعد داخل تنظیف کرده و روزی سه بار روی آن گذارید.

* روغن زیتون یا روغن فندق را با سرکه مخلوط کرده و روزی دو بار با آن زخم ها را بشویید.

* چوب درخت موز را بسوزانید و خاکسترش را روی زخم گذارید.

* برگ های تازه انگورفرنگی سیاه را بکوبید و بر آن ضماد کنید.

* برگ انگورفرنگی خشک را 15 دقیقه در آب نیم گرم بخیسانید و روی آن ضماد کنید.

رویاندن گوشت نو بر زخم ها:

برای این که روی زخم ها گوشت نو بروید باید کندر، ریشه اریسا، آرد گرسنه یا گاودانه، زرآوند و جاوشیر را بجوشانید و با آب آن چند مرتبه در روز زخم را بشویید.

* یک برابر زرنیخ و دو برابر آهک تصفیه شده و نرم ساییده شده را در مقدار کمی سرکه حل کنید و روزی سه مرتبه روی آن بمالید.

* اوشق و انزروت را حل کنید و روزی چند مرتبه روی آن بمالید.

گوشت آوردن در جای زخم های گود شده:

به این منظور باید مخلوط ید فرم 60 گرم و پارافین مایع 80 گرم را روزی سه مرتبه بر موضع گود شده بمالید.

گوشت اضافی زخم ها:

به این منظور باید دو برابر زاج سیاه و یک برابر شوره قلمی را با تیزاب مخلوط کنید و بر محل موردنظر بمالید.

شستشوی انواع زخم:

برای شستشوی انواع زخم باید 50 تا 60 گرم برگ و پوست سبز گردو را در یک لیتر آب جوشانده و زخم را با آب آن بشویید.

* سی گرم برگ بو را در یک لیتر آب گرم 12 دقیقه دم کرده، بعد صاف کنید و زخم را با آب آن شستشو دهید و یا پارچه ای تمیز را در آن فرو برده و بر زخم گذارید.

* برگ سنا را در سرکه بجوشانید و زخم را با آن سرکه ها بشویید.

زخم های متورم:

برای درمان زخم های متورم باید برگ کلم را پس از شستن در آب اسید بوریک چند دقیقه نگه دارید تا خوب ضدعفونی شود، بعد روی آن بگذارید و ببندید.

زخم در اثر گرمی و حرارت:

اگر زخم در اثر گرمی و حرارت ایجاد شده است باید عدس را بپزید، بعد بکوبید، سپس با عسل مخلوط کرده و ضماد کنید.

زخم های سودایی دست ها از سرماخوردگی:

برای درمان زخم های سودایی دست ها که از سرماخوردگی ایجاد شده باشد، باید بادمجان را بجوشانید و شیره غلیظ آن را گرفته و با تخم کتان دوباره بجوشانید و بر دست ضماد کنید.

زخم سر:

برای درمان زخم سر اگر آب پرتقال و آب دم کرده بابونه را بنوشید مؤثر است و خاکستر موی آدم را بر آن بپاشید و چند روز ادامه دهید.

زخم پشت گوش:

اگر پشت گوش زخم شده و آب سرخ یا زرد پس می دهد که تقریباً شبیه زرد زخم می باشد، باید تا سه روز روی آن سرنج بپاشید و پس از سه روز روی آن پودر تالک پاشیده شود. بهتر آن است که روز سوم سفیدآب قلع را نرم بسایید و به جای پودر تالک از آن استفاده کنید.

* خون لخته شده کبوتر را روی آن بریزید، التیام می بخشد.

* حنا را با صابون مخلوط کنید و روی آن گذارید.

* هر روز شانزده نخود اسطوخدوس کوبیده را با آب و عسل بخورید.

زخم بینی:

برای درمان زخم بینی باید زرنیخ را با موم و روغن کنجد مرهم ساخته و بر زخم بمالید.

زخم های دهان و حلق:

برای درمان زخم های دهان و حلق باید 250 گرم برگ کرفس را در یک لیتر آب 1 ساعت بجوشانید، بعد صاف کرده و آب آن را در دهان و حلق قرقره کنید.

زخم وسط انگشتان پا:

برای درمان زخم وسط انگشتان پا باید هر روز پاها را با آب جوشانده بسفایج بشویید.

زخم ساق پا:

زخم ساق پا یک زخم باز و پایدار است که معمولاً روی قسمت ساق پا می باشد. افرادی که تحرک محدودی دارند یا زمین گیر می باشند در معرض خطر بیشتری هستند. زخم ساق پا زمانی ایجاد می شود که ناحیه ای از پوست روی قسمت تحتانی ساق، معمولاً به دلیل جریان خون بد، تخریب شود.

گاهی ممکن است یک زخم باز به طور خود به خودی یا در پی یک آسیب جزیی مثل خراش ناشی از ناخن ایجاد شود. زخم به صورت یک ناحیه صورتی و کم عمق از پوست تخریب شده ظاهر می شود و پوست اطراف ممکن است متورم باشد. زخم ها به آهستگی خوب می شوند و اغلب دردناک اند. این زخم ها بیشتر از همه در افراد مسن که جریان خون ضعیف و تحرک کمی دارند دیده می شوند.

بیشتر بخوانید:زخم پا و دیابت

دو نوع اصلی زخم ساق پا وجود دارند: زخم های وریدی و زخم های شریانی، بیش از 9 مورد از هر 10 زخم وریدی بوده که به دلیل جریان ضعیف خون در وریدها به وجود می آیند، بنابراین در افراد مبتلا به وریدهای واریسی رخ می دهند. زخم ها معمولاً درست بالای پاشنه ایجاد شده و ممکن است از طریق پوست قهوه ای متمایل به بنفش و پوسته دهنده احاطه شوند. زخم های شریانی در نتیجه جریان خون بد در شریان های تغذیه کننده اندام ها به وجود می آیند. افراد مبتلا به مرض قند و کم خونی داسی شکل بیشتر مستعد ایجاد این نوع زخم ها هستند. زخم های شریانی اغلب روی پا ایجاد شده و از طریق یک پوست نازک و رنگ پریده احاطه می شوند. با پیدا شدن اولین علامت یک زخم باید با پزشک مشورت کنید. زخم های ساق پا اغلب عفونی شده و عفونت ممکن است به بافت های اطراف توسعه یابد.

زخم آلت تناسلی:

برای درمان زخم آلت باید شبت سوخته و کوبیده را بر آن بپاشید.

* انار ترش را در آب کم بجوشانید، بعد بکوبید و به طور نیم گرم بر جراحت بگذارید.

* چشمیزک را نرم بکوبید و بر آن بپاشید.

بیشتر بخوانید:تبخال تناسلی

زخم های کهنه:

برای درمان زخم کهنه خوردن آب پرتقال یا آب دم کرده بابونه مؤثر است.

* خمیر ترش، حنا، روغن و نمک را مخلوط کرده و بر آن ضماد کنید.

* برگ های سماق را بجوشانید و بر زخم ضماد کنید.

* بادام تلخ کوبیده را با سرکه مخلوط کرده و بر آن ضماد کنید.

* موی سوخته خوک و زفت را با گِل رُس تمیز به صورت خمیر بر آن ضماد کنید.

* برای شستشوی آن مریم گلی، گل بومادران و آویشن شیرازی را به نسبت مساوی مخلوط کنید و بجوشانید و با آب آن محل زخم را شستشو دهید و سفیدآب قلع، کات کبود، گوگرد زرد، مردارسنگ و تخم خطمی از هرکدام 5 گرم و دار و کله، تخم کرفس و تخم بزرک از هرکدام 10 گرم را نرم بسایید، بعد با 200 گرم سرکه و 30 گرم قرقروت مخلوط کرده و روزی سه مرتبه بر محل زخم بمالید.

زخم های بزرگ:

برای درمان زخم های بزرگ باید کندر، صبر زرد و انزروت را به مقدار مساوی با هم مخلوط کرده، بسایید و بر آن بپاشید.

* روی آن سرکه بمالید.

* سیب را بکوبید، بعد در آب خودش بپزید و روی زخم ها ضماد کنید.

* روی آن روغن عقرب بمالید.

* پسته وحشی کوبیده را بر آن ضماد کنید.

* برگ های اسفناج را در روغن زیتون بپزید و بر آن ضماد کنید.

زخم های خیلی شدید و سخت:

برای درمان زخم های خیلی شدید و سخت باید یک عدد سیب زمینی را در هاون خوب بکوبید، بعد آن را در شیره خودش بپزید و روی زخم ضماد کنید.

* شیره برگ های کرفس را بر آن کمپرس کنید.

تسکین درد زخم ها:

برای تسکین درد زخم ها، گل گاوزبان تازه یا پخته را روی آن ضماد کنید.

زخم هایی که ترشح دارند:

برای درمان زخم هایی که ترشح دارند می توانید تخم گشهم، تخم خشخاش، کهربا، شاخ مرجان، تخم خرفه، گِل ارمنی، پوست سوخته تخم مرغ، کتیرا، صمغ عربی، صدف حلزون، بزرالبنج و شادنج سنگی را نرم ساییده و بر آن بپاشید.

زخم های فشاری (زخم بستر):

زخم های فشاری زخم های پوستی ای هستند که در نقاط فشار ایجاد شده و افرادی که تحرک کمی دارند یا زمین گیر می باشند را مبتلا می سازد. اگر فردی دچار فلجی یا بی تحرکی شود، نواحی کوچکی از پوستش در معرض فشار مداوم ناشی از وزن بدنش قرار می گیرد، این فشار ممکن است جریان طبیعی خون به بافت ها را محدود سازد و گاهی اوقات هم یک ناحیه از بافت می میرد و منجر به ایجاد زخم های بازی به نام زخم های فشاری یا زخم های بستر می شود. این شرایط معمولاً افراد مسن را که احتمال بیشتری برای بی حرکتی و داشتن پوست شکننده دارند مبتلا می سازد. بی اختکمک ادراری هم اگر باعث شود که پوست دایماً مرطوب باشد ممکن است زخم های فشاری ایجاد کند. لذا

- نواحی مبتلای پوست شروع به قرمز و حساس شدن می کنند.

- نواحی دردناک و بنفش می شوند.

- پوست تخریب شده تا زخم به وجود آید.

در صورت عدم درمان، زخم ها بزرگ تر و عمیق تر شده و ممکن است عفونی شوند. زخم های فشاری شدید گاهی ممکن است عضله، رباط و یا استخوان زیر ناحیه آسیب دیده پوست را هم درگیر کنند.

اقدامات لازم: افراد زمین گیر یا آن هایی که تحرک محدودی دارند باید به طور مرتب پوستشان از نظر وجود نشانه های قرمزی و حساسیت بررسی شود. یک فرد زمین گیر باید حداقل هر 2 ساعت شرایطش را تغییر دهد تا فشار روی نواحی مبتلا کاهش یابد. تمیز و خشک نگه داشتن پوست مهم است. در صورت عفونی شدن یک زخم ممکن است آنتی بیوتیک ها ضرورت پیدا کنند. معمولاً زخم های فشاری تدریجاً با درمان و تغذیه خوب (جهت اصلاح سلامت عمومی فرد) بهبود می یابند، اما زخم های عمقی ممکن است برای خوب شدن به ماه ها وقت نیاز داشته باشند. اگر این زخم ها وسیع باشند ممکن است جراحی پلاستیک جهت تسریع فرایند بهبودی لازم شود.

جلوگیری از خون زخم:

جهت جلوگیری از خون زخم اگر کمی گچ روی آن بپاشید خون بند می آید.

* پوست تخم مرغ ساییده را بر آن بپاشید بند می آید.

* زاج سفید را به صورت گرد درآورده و روی آن بپاشید.

* زخم را با سرکه بشویید.

* پوست فندق را نرم بسایید و روی آن بپاشید.

* پنبه سوخته را روی آن گذاشته و ببندید.

* باقلای تازه را روی خط خود دو نیم کرده، بعد نیمی را از طرف داخل روی آن بگذارید و ببندید.

* شکوفه های زردآلو را بجوشانید، بعد پنبه ای در آن بزنید و روی زخم قرار دهید، بند می آید.

* پوست درخت موز را بسوزانید، بعد نرم بکوبید و روی آن بپاشید.

* پوست خشک کدو را نرم کرده و روی آن بریزید، بند می آید.

بیشتر بخوانید:کمک های اولیه در خونریزی و زخم ها

برطرف خشک شدگی زخم:

برای برطرف کردن و درمان خشک شدگی زخم باید انجیر را در سرکه بپزید و روی آن ضماد کنید.

شقاق:

برای درمان شقاق باید توت کال را بکوبید و با سرکه بر آن ضماد کنید.

زخم واریس:

برای درمان زخم های واریس باید برگ کلم را بر آن ضماد کرد.

باز کردن زخم های عفونی:

جهت باز کردن زخم های عفونی می توانید آرد گندم را با روغن کنجد یا روغن زیتون و ماست یا شیر مخلوط کنید و خمیر به دست آمده را بگذارید تا ترش و بدبو شود و بعد روی آن ضماد کنید.

* روی آن مغز حرام بگذارید.

* سبوس گندم را با آب انگور خمیر کرده و روی آن ببندید.

* روغن تخم شنبلیله را روی آن ضماد کنید.

زخم عفونی که سر باز کرده باشد:

برای درمان زخم عفونی که سر باز کرده باشد باید با خاک رس و پرمنگنات ضماد درست کرده و روی آن بگذارید.

برطرف جراحت زخم:

جهت برطرف جراحات زخم باید خرمای سبز و کال را بکوبید و بر آن ضماد کنید.

درمان زخم های عفونی:

برای درمان زخم های عفونی بهتر است آب پرتقال یا آب دم کرده بابونه بنوشید و هم 30 گرم برگ بو را در یک لیتر آب گرم، 12 دقیقه دم کرده، بعد صاف کنید و با آب آن زخم را بشویید.

* پر مرغ را بسوزانید و سوخته آن را دو، سه روز بر زخم ها بپاشید.

* سدر یا پودر کاهوی خشک را روی آن بپاشید.

* زردچوبه و مردار سنگ را ساییده و با روغن زیتون مخلوط کنید تا به صورت خمیر در آید و بر آن مرهم بگذارید.

* خاک رُس را با پرمنگنات مخلوط کرده و با کمی آب خمیر کنید روی آن بگذارید.

* صمغ درخت گردو را بر آن ضماد کنید.

* بادام تلخ کوبیده را با سرکه مخلوط کرده و بر آن ضماد کنید.

* در هر روز چند بار به آن بخور پیاز بدهید.

* مقداری تره تازه را بکوبید، بعد با نمک مخلوط و بر آن ضماد کنید.

* ترب پخته را بر آن ضماد کنید.

* تمرهندی را بر زخم بمالید.

* گزنه را کوبیده، بعد با نمک مخلوط و بر آن ضماد کنید.

* برگ به کوبیده را بر آن ضماد کنید.

* خاکستر گزنه سوزانده شده را بر آن ضماد کنید.

* تخم ترب کوبیده را با عسل بر آن ضماد کنید.

* صبر زرد، مرمکی و خون سیاوش از هرکدام یک سهم و کندر دو سهم، همه را مخلوط کرده، بعد بسایید و بر آن بپاشید.

* آرد گندم را با روغن گل سرخ یا روغن حیوانی و زرده تخم مرغ مخلوط کرده و بر آن ضماد کنید.

* روی آن را پشم شتر سوخته گذاشته و ببندید و تا زمانی که بهبودی نیافته آن را باز نکنید و موضع را همه روزه با آتش، کمی گرم کنید.

* مقداری گلنار و مرمکی را به مقدار مساوی بسایید و روی زخم بپاشید.

* برگ تازه غازیاقی را بکوبید، بعد با نمک و سرکه مخلوط کنید و روی آن بمالید.

خشک کردن زخم های چرکی:

جهت خشک کردن زخم های چرکی باید هسته های خرما را پس از نرم کردن روی آن بپاشید.

شستشوی زخم های عفونی:

جهت شستشوی زخم های عفونی می توانید 20 تا 30 گرم برگ بو را در یک لیتر آب بپزید، بعد 12 دقیقه دم کنید، سپس پارچه ای در آب صاف کرده آن بیاندازید و روی زخم ها را با آن بشویید.

* هسته خرما را نرم کرده و بجوشانید و با آب صاف کرده آن زخم ها را بشویید.

* سی گرم سیر رنده شده را در نیم لیتر سرکه، 10 روز بخیسانید، بعد صاف کرده و زخم ها را با آن بشویید.

زخم های متعفن:

برای درمان زخم های متعفن باید روزی سه لیوان آب پرتقال بنوشید، اگر مرتب آب پرتقال نوشیده شود در تسریع بهبودی مؤثر خواهد بود و روزی سه بار هم روی آن را سرکه بمالید.

ریشه های فاسد زخم:

جهت برطرف کردن ریشه های فاسد زخم باید صبر زرد، مرمکی و انزروت از هرکدام یک برابر و کندر دو برابر، همه را بسایید و بر زخم بپاشید.

جوش دادن زخم ها:

جهت هم آوردن و جوش دادن زخم ها می توانید کندر، صبر زرد و انزروت را به مقدار مساوی بسایید و مثل پودر بر زخم بپاشید.

* شبت خشک را مثل غبار بسیار نرم کرده و روی زخم بپاشید.

* خاکستر توتون را روی زخم ها بپاشید.

برطرف کردن اثر زخم ها:

جهت برطرف کردن اثر زخم ها که بر پوست مانده باشد می توانید دایم پودر باقلا را با آب خمیر کرده و بر آن ضماد کنید.

* ضماد ترب را با عسل روی آن گذارید.

* پی و چربی کبوتر را روی آن ضماد کنید.

* ترب را با آرد شلمک بر آن ضماد کنید.

* بذر غازیاقی تازه کوبیده شده را بر آن ضماد کنید.

زخم آتشک:

برای درمان زخم آتشک یا سفلیسن یا شانکر باید گِل ارمنی و یا گِل سرشور را نرم بسایید، بعد با کمی کافور و سرکه خمیر کرده و بمالید.

* مازو را بسایید و با سرکه خمیر کنید و بر زخم بمالید.

* یک انار را چند قسمت کنید و با پوست در سرکه بجوشانید تا خوب پخته شود، سپس کوبیده و مانند خمیر بمالید.

پی نوشت ها:

1.Pneumothorax

منبع مقاله :

حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم.

منبع: راسخون