حق بیمه زلزله چطور محاسبه می گردد؟ - کی آنلاین

به گزارش، زلزله اخیر در استان اردبیل و آذربایجان شرقی، به جز تلفات جانی تعدادی از هموطنان، خسارات کلان اقتصادی وارد کرد. خساراتی که بیشتر مربوط به خانه های روستاییان، محل نگهداری احشام و اثاثیه و وسایل منزل بود.

مقررات و قوانین زیادی درباره ساخت و ساز منازل به صورت محکم و به اصطلاح ضد زلزله وجود دارد که مهمترین آنها آیین نامه 2800 یا آیین نامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله است که پس از زلزله منجیل و رودبار در سال 1369 تصویب شد و پس از آن تغییرات زیادی نموده وهر 4 سال یک بار بازنگری می گردد. همچنین ماده 168 قانون برنامه توسعه پنجم هم به شهرداریها تکلیف نموده است هنگام صدور پروانه ساخت و سرانجام کار بر موارد ضد زلزله و ایمنی ساختمانها نظارت داشته باشند. بعضی مواد قانون نظام مهندسی هم تضمین نموده است مقررات مربوط به استحکام سازه از طرف مهندسان مجری و ناظر، به درستی رعایت گردد. ولی اینها مربوط به زمان پیش از وقوع زلزله است، نکته اینجاست: سازه ای ساخته می گردد و در زلزله به صورت کلی یا جزئی آسیب دیده و خسارات اقتصادی زیادی به بار می آورد. سئوالی پیش می آید که در صورت بروز زلزله های شدید که تعداد آن در کشور ما کم نیست، چه راه حل حقوقی برای جبران خسارات اقتصادی وارده وجود دارد؟ پاسخ را می توان در یک کلمه شرح داد: بیمه!

بیمه زلزله و حوادث طبیعی و غیرطبیعی

به طور کلی بیمه، قراردادی است میان بیمه گذار و بیمه گر (که عموماً یک شرکت بزرگ است) و طبق آن با پرداخت مبلغی از سوی بیمه گذار که این مبلغ به نام حق بیمه شناخته می گردد، بیمه گذار خود، دیگری یا نتیجه یک رویداد را بیمه نموده و جبران خسارت را طبق توافق و قرارداد بر عهده بیمه گر می گذارد.

در موضوع خسارات ناشی از زلزله و حوادث طبیعی، به طور کلی، بیمه آتش سوزی ملاک عمل شرکتهای بیمه گر است. در بیمه آتش سوزی، زیان های اقتصادی یا مادی که بر اثر وقوع آتش سوزی به اموال و دارائی های منقول و یا غیرمنقول بیمه گذار وارد می گردد، به عهده شرکت بیمه است و بخش الحاقی به آن یعنی بیمه زلزله هم با توافق طرفین (بیمه گذار و بیمه گر) و پرداخت حق بیمه اضافی، برقرار می گردد.

در اصل، بیمه آتش سوزی بدون خرید بخشهای مربوط به خسارات اقتصادی با منشاهای دیگری مانند زلزله، سیل و... ففط برای جبران خسارات ناشی از آتش سوزی، انفجار و صاعقه کاربرد دارد. برای اینکه یک قرارداد بیمه، تمام حوادث با منشا طبیعت و حتی حوادث بسیار نامحتمل (مانند سقوط هواپیما) را پوشش دهد، ضروری است ضمن خرید بیمه آتش سوزی، پوشش بیمه ای خطرات دیگر هم به تفکیک خریداری گردد که البته برای هر یک از این خطرات، حق بیمه مجزایی هم باید پرداخت گردد.

بعضی خطرات اضافی که می تواند به عنوان پوشش الحاقی بیمه آتش سوزی خریداری گردد، عبارتند از:

زلزله و آتشفشان، شکستن شیشه، سرقت با شکستن حرز (حرز، مانع و پوششی است که عرفا برای نگهداری از اموال استفاده می گردد، مانند قفل در منزل یا دزدگیر خودرو)، ترکیدگی لوله آب، خسارات برف و باران، مسئولیت ناشی از آتش سوزی و انفجار در مقابل همسایگان، سیل و طغیان آب رودخانه ها و دریا، سقوط هواپیما و هلی کوپتر و قطعات آنها، خرابی سقف به دلیل سنگینی برف، ریزش و رانش و فروکش کردن زمین، هزینه پاکسازی و برداشت ضایعات ناشی از مخاطرات، انفجار ظروف تحت فشار صنعتی مانند دیگهای بخار، اسکان موقت پس از حادثه، نشت دستگاه آب فشان، برخورد اجسام خارجی به ساختمان (از شهاب سنگ گرفته تا خودروهای عبوری و...) البته لازم به ذکر است که عموما در موارد زلزله، بعضی اقدامات از جمله اسکان موقت، آواربرداری و برداشت ضایعات ناشی از خرابی منزل به دلیل زلزله، توسط سازمانهای دولتی از جمله بنیاد مسکن و شهرداریها به صورت رایگان انجام می گردد.

حق بیمه زلزله چطور محاسبه می گردد؟

باید در نظر داشت پرداخت حق بیمه حوادث طبیعی، تابع توافق بین بیمه گر و بیمه گذار است که در چهارچوب قانون و آیین نامه های موجود دارای حداقل و حداکثری است که به طور کلی تابع 6 عامل زیر است:

ارزش ساختمان، ارزش لوازم و اموال درون منزل، خرید پوشش خطرات اضافی که در بالا گفته شد، ریسک محل حادثه، تخفیف های مرسوم و شرایط بیمه نامه که در خصوص آن شرح می دهیم.

ارزش ساختمان بر اساس خوداظهاری بیمه گذار معین می گردد. البته باید در نظر داشت این ارزش، به مسایل تجاری مانند سرقفلی و حق کسب و پیشه یا مرغوبیت ملک و زمین مربوط نیست و فقط مربوط به نوع سازه از لحاظ اسکلت بندی، قدمت ساخت و مسایل فنی مربوط به ساختمان است. یعنی تنها ارزش عینی ساختمان ملاک معین حق بیمه است. همچنین ارزش لوازم و اموال و اثاثیه هم بر اساس خوداظهاری بیمه گذار تعیین می گردد، هر چند در صورتی که اعلام ارزش اموال بیش از عرف باشد، کارشناس بیمه و خسارت، با آنالیز دقیق صحنه حادثه، نسبت به ارزش گذاری مجدد اقدام می نماید. خرید پوشش خطرات اضافی که در بخش قبلی درباره اش شرح داده شد، درصدی به حق بیمه اضافه می نماید. مثلا اگر همه خدمات درخواست شده و خطرات تماما پوشش داده گردد، ممکن است 7 تا 20 برابر حق بیمه پایه آتش سوزی از بیمه گذار، دریافت گردد. ریسک محل حادثه هم به عواملی از قبیل محل جغرافیایی شهر محل ساختمان، تراکم جمعیت، محله ای که ساختمان در آن واقع شده است و ... مربوط است.

به طور کلی کشور ایران از نظر خطر وقوع زلزله به 5 منطقه بر اساس ریسک پذیری حداقلی تا حداکثری تقسیم شده است. اطلاع از ریسک پذیری وقوع زلزله در شهر های مختلف ایران هم برای معین حق بیمه پوشش زلزله بی فایده نیست.

منطقه یک که شهر هایی با حداقل خطر وقوع زلزله هستند، شامل شهر های اراک، اصفهان، سنندج، همدان و بعضی توابع آن ها شمرده می شوند.

منطقه دو شهر های شهرکرد، یزد، سوسنگرد، ابهر و شهر های اطراف آن هستند.

منطقه سه شهر های مشهد، فریمان، بوشهر، اهواز و توابع آن ها به شمار می فرایند.

منطقه چهار شهر های ایلام، تبریز، خرم آباد، شیراز، کیش، زاهدان، گرگان، زنجان، رشت، ساری و توابع آن شمرده می شوند.

شهر های منطقه پنج که دارای بالاترین میزان ریسک زلزله هستند، شامل شهر های استان تهران و البرز است. همچنین شهر هایی که روی گسل ساخته شده اند از جمله کرمان، قم و نظایر آن هم دارای حداکثر خطر زلزله طبقه بندی می شوند و بیمه ساختمان در این مناطق، دارای حداکثر حق بیمه است.

علاوه بر موارد بالا، در بیمه زلزله، فاکتور های دیگری از قبیل نوع سازه و اسکلت بندی (آهنی، آجری و بتنی)، گستردگی ساختمان، ویلایی یا آپارتمانی بودن آن و هزینه ساخت اعلامی از سوی بیمه گذار هم در معین حق بیمه پوشش در مقابل زلزله موثر است.

اجاره نشینی و بیمه زلزله

واقعیت این است که برای اشخاصی که منزل اجاره ای دارند، بیمه ساختمان در مقابل آتش سوزی و سایر خطرات طبیعی از جمله زلزله، چندان جذاب نیست ولی آنها هم حق دارند در مقابل وارد شدن خسارت به اموال زندگی خود، بیمه شوند. به همین دلیل اجاره نشین ها می توانند اثاثیه و اموال منزل خود را در مقابل خطرات طبیعی بیمه نمایند و البته حتی آنها می توانند هزینه اسکان موقت پس از حوادث را هم در بیمه نامه بگنجانند تا خیالشان از بابت خسارات اقتصادی ناشی از حوادث، تخت باشد. این را هم باید در نظر داشت موجران هم می توانند تنها سازه و ساختمان خود را در مقابل حوادث بیمه نموده و بیمه اموال و اثاثیه را بر عهده مستاجر قرار دهند تا آنها هم امکان جبران خسارت را داشته باشند.

زلزله فراگیر و نگرانی از جبران خسارات

یکی از اصلی ترین نگرانی هایی که درباره جبران خسارات ناشی از زلزله های گسترده و فراگیر وجود دارد، این است که با وقوع زلزله ای بزرگ، ممکن است علاوه بر نابود شدن اسناد و مدارک بیمه در زیر آوار، شرکت بیمه گر هم از کار افتاده و امکان جبران خسارت را به دلیل گستردگی آسیب به کشور نداشته باشد.

این نگرانی بجایی است ولی نباید از یاد برد شرکتهای بیمه بسیار گسترده اند و در تمام شهرها و استانها، شعب مختلف داشته و واریزی حق بیمه از همه جا برای آنها صورت می گیرد. در این صورت، بعید است زلزله ای به آن عظمت ایجاد گردد که تمام شعب یک سازمان بیمه گر در سراسر کشور را تحت تاثیر قرار دهد. علاوه بر این، بیمه مرکزی، نظارت و مسئولیت اجرا و انجام تعهدات بیمه ای را بر عهده دارد که سازمانی دولتی است و تضمین های لازم را از شرکتهای بیمه گر گرفته است تا برای روز مبادا، آنها را وادار به اجرای تعهدات خود کند. همچنین همه سازمانهای بیمه گر برای اینکه بتوانند تمام تعهدات خود را در شرایط بحرانی و خسارات گسترده انجام دهند، تحت پوشش بیمه های اتکایی خارجی قرار دارند. بیمه های اتکایی خارجی علاوه بر نظارت بر عملکرد شرکتهای بیمه ای و دریافت تعهدات و تضمین های لازم از آنها، انجام تعهدات شرکتهای بیمه گر را به صورت جداگانه ضمانت می نمایند تا همواره اطمینان از عملکرد شرکتهای بیمه ای وجود داشته باشد.

منبع: خبرآنلاین