تکلیف امتحانات پایان ترم دانشگاه ها معین شد - کی آنلاین

به گزارش ایسنا، دکتر محمدرضا آهنچیان مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم و سخنگوی ستاد ازسرگیری آموزش حضوری دانشگاه ها در خصوص نحوه امتحانات انتها ترم نیم امسال تحصیلی دانشجویان گفت: بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا دانشگاه ها از 15 آبان جاری می توانستند نسبت به ازسرگیری آموزش حضوری دانشجویان خود اقدام نمایند.

بر اساس اطلاعاتی که از تمامی دانشگاه ها دریافت شد، بعضی از دانشگاه ها که شرایط مساعدتری داشتند، آموزش حضوری خود را آغاز نموده اند و بعضی از آن ها آغاز آموزش حضوری دانشجویان را به آذر موکول نموده اند.

او گفت: با توجه به شرایط متغیر همه گیری بیماری کووید19 در منطقه ها مختلف کشور و نیز تفاوت در شرایط دانشگاه ها، به نظر می رسد امکان ازسرگیری 100 درصدی آموزش در همه دانشگاه ها به صورت حضوری به ویژه در دوره های کارشناسی وجود نداشته باشد.

آغاز پلکانی آموزش حضوری دانشگاه ها

مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم تاکید نمود: دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی فعالیت های مبتنی بر حضور دانشجویان در دانشگاه را به صورت پلکانی و تدریجی آغاز نموده اند و ادامه می دهند.

چنان که بعضی از دانشگاه ها شامل دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی که کمترین دانشجویان غیربومی را در میان زیرنظام های آموزش عالی دارد، آموزش حضوری خود را آغاز نموده اند و در ادامه دانشگاه فنی و حرفه ای نیز که جمعیت دانشجویی غیربومی کمتری دارد، بخش عمده ای از آموزش های خود را به صورت حضوری آغاز نموده است.

او در ادامه گفت: با بالا رفتن نسبت دانشجویان بومی یک دانشگاه به دانشجویان غیربومی، امکان بازگشایی دانشگاه بیشتر خواهد شد، زیرا دانشجویان بومی به بعضی از امکانات از جمله خوابگاه نیازی ندارند.

سخنگوی ستاد از سرگیری آموزش حضوری دانشگاه ها تاکید نمود: قطعا در ادامه نیم امسال تحصیلی به صورت تدریجی تمامی دانشگاه ها به سمت آموزش حضوری دانشجویان با نسبت هر چه بیشتر حرکت خواهند کرد، اما این موضوع هم امکان پذیر نیست که ما در نیم امسال بتوانیم در سراسر کشور آموزش های خود را به صورت 100 درصدی برای تمامی دانشجویان و مقاطع تحصیلی به شیوه حضوری برگزار کنیم.

نحوه برگزاری امتحانات انتها ترم دانشجویان

دکتر آهنچیان بعلاوه به برنامه وزارت علوم در خصوص نحوه برگزاری امتحانات انتها ترم دانشجویان اشاره نمود و یادآور شد: باید این نکته را بپذیریم که نقطه ضعف آموزش عالی در شرایط فعلی استفاده کامل از آموزش مجازی و برگزاری امتحانات به صورت امن است.

در واقع در شیوه مجازی، آموزش دانشجویان در دروس نظری می توانستند به صورت کامل و گاهی بهتر از آموزش حضوری برگزار گردد، اما در زمینه برگزاری امتحانات امن مجازی، محدودیت هایی وجود دارد که باعث نگرانی در بعضی دانشگاه ها شد و در همین دانشگاه ها کیفیت آموزش عالی از ناحیه امتحانات دانشجویان دچار آسیب شد.

به طوری که از یک نگاه، ارزش و تاثیر آموزش مجازی به علت شائبه هایی که درباره امنیت امتحانات به روش الکترونیکی وجود داشت و شایعه هایی که در این باره رواج یافت مورد سوال نهاده شد.

سیستم امنی برای امتحانات مجازی نداریم

سخنگوی ستاد ازسرگیری آموزش حضوری دانشگاه ها بعلاوه گفت: مانند بسیاری از نظام های پیشرو آموزش عالی جهان متاسفانه ما هم نتوانستیم در دانشگاه ها سیستم امنی برای برگزاری امتحانات انتها ترم دانشجویان ایجاد کنیم. به همین علت آسیب هایی نیز در این زمینه دیدیم. در این شرایط راه های میانبری وجود داشت که موثر افتاد.

میانگین معدل دانشجویان در ترم های مجازی

این مسئول ادامه داد: برای مثال هنگامی که اساتید به این موضوع دقت داشتند که بتوانند ارزشیابی دانشجویان را به صورت مستمر و در طول ترم انجام دهند، نتایج ارزشیابی واقعی تر بود.

در تأیید کنترل قابل قبول دانشگاه ها بر موضوع ارزشیابی معتبر از عملکرد تحصیلی دانشجویان، آنالیز های موثقی که اجرا شده است نشان می دهد که میانگین معدل کل دانشجویان، در یک نیم سال تحصیلی با بهره مندی از آموزش مجازی، با معدل آن ها در دوره ای که آموزش، حضوری بوده است تفاوت معناداری نداشت. در حالی که تصور غالب این بود که معدل دانشجویان در امتحانات مجازی افزایش پیدا کند.

دکتر آهنچیان اظهار کرد: این که دانشجویان نتوانستند به وسیله آزمون های مجازی بازخورد دقیقی از عملکرد خود به وسیله امتحانات به شیوه الکترونیکی داشته باشند، موجب شده است در نیم امسال با وجود محدودیت های کنونی و آینده برای حضور همه دانشجویان در دانشگاه، بر برگزاری امتحانات به شیوه حضوری در تمامی مقاطع تحصیلی و برای همه دانشجویان تأکید گردد. تنها عامل بازدارنده در صورتی است که در بعضی منطقه ها و شهر های دانشگاهی پیک نو شیوع کرونا مانع برگزاری امتحانات حضوری گردد.

شرایط واکسیناسیون دانشجویان

این مسئول ادامه داد: در حال حاضر بیش از 70 درصد دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی ما واکسینه شده اند و آمار دانشجویان واکسینه شده دوره کارشناسی و کاردانی هم رضایت بخش است؛ بنابراین اگر ثبات نسبی در شرایط همه گیری بیماری در کشور وجود داشته باشد، می توانیم با توجه به فرایند سریع واکسیناسیون دانشجویان امتحانات انتها ترم را حضوری برگزار کنیم.

امتحانات میان ترم و انتها ترم دانشجویان در یک بازه زمانی برگزار نخواهد شد

آهنچیان گفت: به این علت که دانشگاه ها در یک تاریخ واحد، نیم امسال خود را آغاز ننموده اند و از سویی دانشجویان دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد ورودی 1400 با تاخیر وارد دانشگاه شده اند، امتحانات میان ترم و انتها ترم دانشجویان در بازه زمانی یکسانی برگزار نخواهند شد.

برگزاری حضوری امتحانات، گزینه مورد نظر دانشگاه هاست

این مسئول گفت: در تعیین زمان و شیوه برگزاری امتحانات میان ترم به شکل حضوری یا مجازی، گروه های آموزشی و دانشگاه ها تصمیم گیرنده هستند.

اما از آنجا که تا امتحانات انتها ترم حدود 2 ماه فرصت باقی است و امیدواریم در این فاصله هم پوشش واکسیناسیون جامعه دانشگاهی با دو دوز کامل شده باشد و هم دانشگاه ها شرایط مناسب تری برای پذیرش همه دانشجویان در بازه زمان برگزاری امتحانات در دانشگاه را داشته باشند، اهتمام به برگزاری امتحانات به شیوه حضوری مورد نظر همه دانشگاه ها برای همه دانشجویان است.

او ادامه داد: اثبات این که کدام دانشگاه ها آمار های بالاتری ناشی از تخلفات امتحانی داشتند بسیار سخت است، اما برای پیشگیری از بروز چنین آسیبی به جز روش های ارزشیابی عملکرد دانشجو در طول نیم سال و ارزشیابی پروژه محور درسی، می توان از وجود اهرم های نظارتی که در اختیار دانشگاه ها نهاده شده است نیز استفاده بیشتری کرد.

قوانین کمیته انضباطی دانشگاه ها در شرایط آموزش حضوری درباره رفتار های ناهنجاری مانند تقلب در امتحان که در درصد بسیار اندکی از دانشجویان رخ می دهد، در خصوص امتحانات مجازی نیز صدق می نماید و این موضوع به دانشگاه ها ابلاغ شده است؛ بنابراین اگر در سه نیم سال گذشته که دانشگاه ها درگیر آموزش مجازی بوده اند، مواردی از تخلف یا رفتار ناهنجار مشاهده شده است، دانشگاه ها موظف به رسیدگی به این تخلفات بوده و هستند.

درخواست مرخصی تحصیلی گروهی

سخنگوی ستاد از سرگیری آموزش حضوری دانشگاه ها درخصوص میزان دریافت درخواست مرخصی های تحصیلی بدون در نظر گرفتن سنوات تحصیلی در طول سه نیم سال آموزش مجازی گفت: دانشجو ها تقاضا هایی برای دریافت مرخصی های تحصیلی بدون در نظر گرفتن سنوات داشته اند که بر اساس گزارش های غیررسمی می توان برآورد داشت که میزان این درخواست ها به طور طبیعی افزایش پیدا نموده است.

او افزود: ما مواردی را شاهد بودیم که گروهی از دانشجویان با یکدیگر درخواست مرخصی تحصیلی در یکی از 3 نیم سال گذشته را داشتند.

در حالی که استفاده از مرخصی بدون احتساب در سنوات تحصیل بر اساس ابلاغیه های معاونت آموزشی فقط شامل دانشجویانی می شد که تحصیلشان تحت تاثیر همه گیری بیماری کووید19 مختل شده یا آسیب دیده بود.

به گفته آهنچیان، دانشگاه ها فقط درخواست هایی که دانشجو در آن بر اثر ابتلای به کرونای خود یا اعضای خانواده دچار آسیب شده و درخواست مرخصی داشت را مورد موافقت قرار می دهند.

البته به جز ابتلای خود و خانواده، در مواردی که همه گیری و شرایط فوق العاده ناشی از همه گیری بیماری کووید19 بر فرایند و جهتتحصیل دانشجو تاثیرات منفی گذاشته باشد هم به صورت آنالیز موردی با درخواست دانشجو موافقت شده است.

او تاکید نمود: به طور خلاصه در مواردی که فرایند و جهت تحصیل دانشجویان به طور مستقیم یا غیرمستقیم از کرونا آسیب ندیده باشند، مشمول تسهیلات یا انعطاف آموزشی نخواهند شد.

دغدغه ای به نام کیفیت آموزش مجازی دانشگاه ها

مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم بعلاوه در خصوص افت کیفیت آموزش دانشجویان در دوره آموزش مجازی نیز گفت: یکی از دغدغه های جدی ما مراقبت از کیفیت آموزش در دانشگاه ها در شرایط سخت همه گیری کرونا بود.

در نگاه منصفانه، معاونان و مدیران آموزشی دانشگاه ها در سه نیم سال گذشته بدون ادعا و ایثارگونه چراغ آموزش را در دانشگاه ها روشن نگاه داشتند.

آهنچینان شرح داد: در این مدت 3 اجلاس رسمی معاونان آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه های کشور با موضوع مدیریت آموزش و ملاحظه کیفیت آن در فضای مجازی برگزار شده است.

گزارش هایی که در این اجلاس ها از سوی معاونان دانشگاه های دولتی ارائه شد نشان داد خوشبختانه با همکاری اکثریت اعضای هیئت علمی، کیفیت آموزشی، با شاخص هایی نظیر آمار مشروطی دانشجویان آسیب جدی ندیده است.

او گفت: در این مورد بیشترین دغدغه که به جا به نظر می رسید مربوط به کیفیت آموزش در رشته هایی بود که برنامه درسی آنان تعداد بیشتری دروس عملی را شامل می شد. در 3 نیم سال گذشته، در میان دروس همه مقاطع به ویژه در دوره های کاردانی و کارشناسی بیشترین دغدغه متوجه حفظ کیفیت دروس عملی بوده است.

این مقام مسئول افزود: به طور کلی ما در وزارت علوم گزارشی مبنی بر افت تحصیلی دانشجویان در دانشگاه ها در دوره استفاده از آموزش های مجازی نداشتیم، اما در آموزش عالی جهان همیشه این سوال مطرح است که آیا کیفیت آموزش تمامی رشته ها و دروس به شیوه آموزش مجازی همچون آموزش حضوری است؟ که پاسخ ما منفی است.

شرایط ساختار های آموزش مجازی دانشگاه ها

او با تاکید بر این که ساختار ارائه آموزش های مجازی در دانشگاه های ما به ویژه از نظر دسترسی به سخت افزار آموزش الکترونیکی مطلوب است، گفت: بر خلاف تصوری که وجود دارد مشکل دانشگاه های کوچک تر در زیرمجموعه زیرنظام آموزش عالی دولتی، برای ارائه آموزش های مجازی، مسائل زیرساختی وسخت افزاری نیست چراکه در این دانشگاه ها، امکانات مناسبی برای توسعه زیرساخت های آموزش الکترونیکی وجود دارد که گاهی در دانشگاه های بزرگ تر کمیاب است.

در این دسته از دانشگاه ها، مسائل بیشتر مربوط به عوامل درون دانشگاهی شامل عامل انسانی، نرم افزاری و عوامل برون دانشگاهی نظیر کیفیت ارتباطات و فناوری اطلاعات با نماد اینترنت گزارش شده است.

مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم ادامه داد: بنابراین ارزیابی ما در وزارت علوم طی نزدیک به دو سال آموزش مجازی این است که مشکل دانشگاه ها برای مدیریت آموزش مجازی سخت افزاری نبود، این مراکز اغلب مشکل ارتباطی نظیر اینترنت داشتند که آن هم خارج از اراده و توان وزارت علوم بود.

البته در بعضی از زیرنظام ها و موسسات آموزش عالی گزارش هایی از مسائل سخت افزاری دریافت شده بود که پاره ای از نقدها را متوجه آن ها می ساخت.

شرایط آموزش دانشگاه ها ارزیابی می گردد

دکتر آهنچیان بعلاوه از برنامه ارزیابی شرایط آموزش دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور در دوره استفاده از آموزش الکترونیکی اطلاع داد و گفت: این ارزیابی بر اساس شاخص های مورد توافق مرکز منطقه ای علوم (ISC) و کارگروه آموزش های الکترونیکی زیر نظر معاونت آموزشی صورت می گیرد تا نقاط قوت و ضعف و دستاورد های آموزش الکترونیکی دانشگاه ها تعیین گردد.

به همین منظور دانشگاه ها می باید اطلاعات مورد نظر بر اساس شاخص ها را در سامانه ای که به همین منظور طراحی شده است بارگذاری نمایند.

سیاست وزارت علوم برای بازگشایی دانشگاه ها از ترم آینده

دبیر ستاد از سرگیری آموزش حضوری دانشگاه ها و موسسات آموزشی عالی در خصوص برنامه و منظره وزارت علوم برای بازگشایی حضوری دانشگاه ها از ترم آینده نیز گفت: اگر همان طور که بعضی مسئولان وزارت بهداشت عنوان کردند در 22 بهمن امسال انتها رسمی کرونا در کشور اعلام گردد، قطعا در نیم سال بعد، آموزش دانشجویان در همه دوره های تحصیلی به صورت 100 درصد حضوری انجام خواهد شد.

همان طور که وزارت علوم از همان ابتدای شیوع کرونا به صورت منطقی گفت تصمیمات خود را ذیل تصمیمات ستاد ملی کرونا خواهیم گرفت و فقط در آن چارچوب، مقررات داخلی خود را تنظیم می کنیم؛ در این رابطه هم اگر انتها کرونا در بهمن امسال جشن گرفته گردد نیم سال دوم سال تحصیلی دانشگاه ها کاملاً حضوری خواهد بود.

محدودیت دانشگاه ها برای بازگشایی حضوری

آهنچیان بعلاوه تاکید نمود: اگرچه به علت بعضی مسائل اجرایی شامل محدودیت های بودجه که بر تأمین اقتصادی زیرساخت های اسکان و تغذیه دانشجویان تاثیر مستقیم دارد، و عدم واکسیناسیون کامل جامعه دانشگاهی در نیم امسال، امکان بازگشت آنی دانشگاه ها به آموزش حضوری فراهم نشد، اما دانشگاه ها موظف هستند آمادگی خود را در حد توان و مطابق پروتکل های بهداشتی برای ازسرگیری آموزش های حضوری داشته باشند.

دبیر ستاد از سرگیری آموزش حضوری دانشگاه ها و موسسات آموزشی عالی افزود: دوباره تاکید می کنم که حضور دانشجویان در دانشگاه با وجود آمادگی دانشگاه ها، مشروط به شرایط کشور و همه منطقه ها و شهر های دانشگاهی از نظر شیوع کرونا خواهد بود.

یک نکته ظریف را نیز اشاره کنم که در تمام دوره سخت زمانی همه گیری کرونا در کشور، آموزش در دانشگاه ها به هیچ عنوان با تعطیلی روبرو نشد. به این علت عنوان کردن اصطلاح بازگشایی دانشگاه ها صحیح نیست. بهتر است رسانه ها از مضمون ازسرگیری آموزش حضوری استفاده نمایند.

رشته هایی از زبان های خارجی حذف نشدند

مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم بعلاوه در پاسخ به بعضی حواشی برای حذف بعضی رشته های زبان های خارجی در دانشگاه ها شرح داد: این خبر صحت ندارد و هیچ محدودیتی در خصوص حفظ یا توسعه برنامه های مرتبط با زبان های خارجی اعمال نشده است.

پایش و حذف رشته های کم هوادار

دکتر آهنچیان در انتها از برنامه وزارت علوم برای پایش رشته های کم هوادار در دانشگاه ها اطلاع داد و گفت: برنامه های درسی که رشته های دایر آن ها در دوره کارشناسی دانشگاه های کشور برای سه سال متوالی زیر حدنصاب 10 دانشجو ثبت نامی داشته باشند، منسوخ خواهند شد.

این قاعده بر مبنای این منطق گذاشته شده است که تقاضامحوری علت اصلی تأسیس و فعال بودن یک برنامه است که اگر برای آن متقاضی وجود نداشته باشد، لزومی به پرداخت هزینه دولت برای حفظ آن رشته مشاهده نمی گردد.