علت ضخیم شدن دیواره قلب چیست و چگونه درمان می شود؟ - کی آنلاین

ضخیم شدن دیواره قلب (یا همان هیپرتروفی قلب) یک بیماری ژنتیکی و اکتسابی است و تقریبا در بین 1% از افراد جامعه شایع می باشد. این اختلال در اکوکاردیوگرافی تشخیص داده می گردد و منجر به کوچک شدن فضای حفره بطن چپ و در نتیجه اختلال در عملکرد پمپاژ قلب می گردد. بنابراین مهمترین علائم بیماری افزایش ضخامت عضلات قلب به صورت نشانه های نارسایی قلب شامل خستگی پذیری، تنگی نفس و... ظاهر می گردد.

علت ضخیم شدن دیواره قلب چیست؟

زمانی که قلب از اندازه طبیعی خود بزرگ تر می گردد به آن بزرگی قلب گفته می گردد. دو نوع بزرگی قلب وجود دارد که این دو می توانند جداگانه و یا هر دو با هم در یک بیمار ایجاد شوند.

ضخیم شدن عضلات قلب یعنی همان نوع اول بزرگی قلب که در اثر فشار زیاد به قلب ایجاد می گردد. این حالت معمولا دیواره حفره های اصلی قلب به اسم بطن ها را درگیر می کند. بیشترین علت ضخیم شدن عضلات قلبی، افزایش فشارخون است. با افزایش فشارخون، قلب مجبور است برای مقابله با این فشارخون بالا، قدرت پمپ کردن خون را بالا ببرد و این کار اضافی موجب ضخیم شدن عضلات قلب می گردد؛ درست مانند زمانی که شما وزنه می زنید تا عضلات دست و پای خود را حجیم کنید.

نوع دوم هم حالتی است که در آن اندازه حفره قلب گشاد می گردد. در بیشتر مواقع بزرگی قلب در هر نوعی که باشد با سایر مسائل قلبی عروقی همراه است. علل دیگری که باعث این بیماری می گردد تنگی دریچه آئورت و حتی گاهی به صورت ژنتیکی و بدون علت خاص است.

عواملی نظیر شیمی درمانی، تجمع آهن اضافی در بدن، بیماری های تیروئیدی و ژنتیکی، کارکرد نامناسب دریچه های قلبی (خوب بسته نشدن دریچه های بین حفره ای)، مصرف کوکائین، مصرف برخی از داروهای درمان کننده ایدز و تماس با فلزاتی همچون کبالت، سرب و جیوه نیز می توانند در ایجاد این بیماری موثر باشند.

هیپرتروفی مادرزادی قلب، علت ژنتیکی است که در آن عضلات قلب فرد به صورت ژنتیکی ضعیف هستند و برای پمپ کردن خون نیاز به فعالیت بیشتر دارند. این حالت به مرور زمان سبب ضخیم شدن دیواره قلب می گردد. لازم به ذکر است، میزان ابتلا به بیماری نسبتا نادر است. اما ضخیم شدن بطن راست قلب می تواند به علت بیماری های ریوی مثل آمفیزم (در این بیماری عروق خونی ریه تخریب شده و باعث افزایش فشار در سایر عروق می گردد) و برونشیت مزمن بوجود آید.

تشخیص ضخیم شدن عضلات قلب

مهم ترین عارضه افزایش ضخامت عضلات قلب، آریتمی های وخیم بطنی به علت اختلال در سیستم هدایتی می باشد. (آریتمی درلغت یعنی بدون ریتم؛ کلا هر نوع اختلال در ریتم قلب و معادل دیس ریتمی است.) ممکن است فرد مبتلا به بیماری های عضله قلب بدون سایر علائم بیماری قلبی به عنوان اولین عارضه دچار مرگ ناگهانی گردد. بنابراین تشخیص سریع ضخیم شدن عضلات قلب و مشخص میزان خطر و درمان مناسب براساس آن اهمیت فراوانی دارد. در صورتی که پزشک متخصص بیماری های عضله قلب و کاردیومیوپاتی ها (کاردیومیوپاتی ها از بیماری های عضله قلب هستند که در آن به علت درگیری و بیماری عضله قلبی، قلب نمی تواند جریان خون کافی را برای بدن فراهم سازد و بیمار دچار علائم نارسایی قلبی می گردد) با توجه به معاینات فیزیکی شرح حال و تغییرات الکتروگرام قلبی مشکوک به ضخیم شدن عضلات قلب باشد اکوکاردیوگرافی قلب انجام می گردد که در این روش تشخیص دقیق به عمل می آید. (این روش به طور مستقیم اندازه و ضخامت عضله قلب را در هر حفره نشان داده و به مشخص کردن عملکرد قلب نیز کمک می کند) البته در برخی موارد نیاز به آزمایشات ژنتیک می باشد.

عوارض و علائم ضخیم شدن دیواره قلب چیست؟

مسائلی که در اثر بزرگ شدن قلب ایجاد می گردد شامل نارسایی قلب، نامنظم شدن ضربان قلب، درد قفسه سینه و حملات قلبی است. اگرچه دیواره قلب ممکن است ضخیم شده باشد اما این ضخیم شدن عضلات قلبی به معنای این نیست که کار پمپ خون بهتر صورت می گیرد. از آنجا که هم زمان با ضخیم شدگی عضلات، عروق خونی قلب به اندازه کافی زیاد نمی گردد، شانس حملات قلبی افزایش پیدا می کند. از دیگر عوامل و عوارض ضخیم شدن دیواره قلب می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• تپش قلب
• تورم در ناحیه مچ پاها و ساق پاها
• ورم شکم و کبد
• سرگیجه یا احساس سبکی سر
• از دست دادن هوشکمک

در حالت خفیف، این علایم فقط هنگام ورزش یا فعالیت شدید بروز می کنند اما در حالت شدیدتر این بیماری، حتی هنگام استراحت هم این علایم به وجود می آید.

راه های بهبود و درمان بزرگ شدن قلب در اثر ضخیم شدن دیواره قلب چیست؟

کنترل و درمان فشار خون در افراد مبتلا بهترین راه برای درمان این بیماری است. علاوه بر این راه دارو درمانی که توسط پزشک تجویز می گردد نیز کارساز و ثمر بخش است:

داروهای مدر: برای خارج کردن مایع اضافی بدن

داروی دیگوکسین: برای تقویت پمپاژ قلب

گروه سلامت خبرنگاران