راههای مورد تأیید برای حل مشکل گرد و غبار، مالچ پاشی باید حذف شود - کی آنلاین

پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری در راستای وظائف ستادی و اجرایی خود پیش از شکل گیری مسائل و مسائل جاری با این گستردگی، با پیش بینی شدت دریافت بحران، در قالب پروژه مشترک با سازمان ملل و UNCC از سال 1388 ابعاد و مخاطرات این پدیده را بررسی و در ادامه در سال 1394 با استفاده از قابلیت­های سنجش از دور کانون­های داخلی و خارجی خیزش گردوغبار را به سفارش ستاد مقابله با گردوغبار سازمان حفاظت محیط زیست شناسایی و پهنه بندی کرده است.

نتایج این پروژه ها و ده­ها تحقیق موردی در اختیار مراجع ذیربط قرار داده شده است. پس از شدت دریافت بحران پدیده گردوغبار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با همکاری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در قالب یک پروژه دانش محور در مقیاس پایلوت هزار هکتاری را با رویکرد نوین در کانون شماره 7 در شمال شرق شهرستان هندیجان، روستای دهنو اجرا کرده است.

ضرورت اجرای اقدامات اصلی برای تثبیت کانون­های گردوغبار استان خوزستان

دکتر فرود شریفی، رئیس انجمن علمی خشکسالی و تغییر اقلیم و مسئول کارگروه خشکسالی و تغییر اقلیم ستاد توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی در این خصوص به خبرنگاران گفت: با توجه به جدی بودن مخاطرات و خسارات پدیده گرد و غبار، ابهامات و سوالات متعدد مطرح شده در اقتصادی بودن، پایداری، نوع روش های بکار گرفته شده و نوع نهال­های کاشته شده(عدم ضرورت به کاشت کهور به دلیل هزینه ها، ناپایداری و غیر اقتصادی بودن) و بروز مسائل اجتماعی و سیاسی مترتب توصیه می شود که به موازات اقدامات اجرایی تحقیقات و مطالعاتی اجرایی شود.

وی اضافه کرد: ضروری است قبل از انجام طرح ها برای تثبیت کانون گردو غبار استان خوزستان، وضعیت مالکیت، تملک اراضی در طرح، رفع معارضین اراضی منابع ملی در نظر گرفته شود؛ همچنین نظام بهره برداری آینده طرح حتی الامکان با مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی یا مشارکت بومیان و واجدین شرایط پیش بینی شود و از اجرای پروژه های صرفا دولتی پراکنده اجتناب شود.

تثبیت کانون­های گردوغبار در استان خوزستان با استفاده از انواع فناوری­ها

شریفی با بیان اینکه سهم عوامل و عرصه های خیزش پدیده گردوغبار در داخل و خارج کشور به دقت قابل تعیین نبوده و وابسته به شرایط اقلیمی، سهم آن در سال های مختلف متفاوت خواهد بود، خاطر نشان کرد: به دلیل تداوم گرد و غبار، تغییر جهت باد در فصول مختلف گرد و غبار موجود در اراضی بصورت چرخشی جابجا شده و همه عرصه ها بالقوه می توانند منشاء ایجاد گرد و غبار شوند.

وی ادامه داد: آبهای نامتعارف و نسبتاً شور در استان خوزستان پتانسیل بالقوه قابل استفاده در پروژه های چندمنظوره شورورزی به شمار می روند. در این خصوص، پروژه 50 هکتاری در غرب هویزه این استعداد را به طور فعال برای تثبیت کانون­های گردوغبار دشت آزادگان به کار می برد.

شریفی ادامه داد: برای تثبیت کانون­های گردوغبار در استان خوزستان با استفاده از انواع فناوری­ها از مدل الگویی احیاء و توسعه جامع اراضی دلتایی و کنترل کانون­های گرد و غبار، با استفاده از تجربیات آبخوانداری و روش­های نوین سطوح آبگیر باران به عنوان پروژه پیروز در منطقه شهرستان هندیجان، روستای دهنو و روشی ترویجی، ارزان، پایدار، از بارش فصلی و آبشویی سیلابی بهره برده است.

مسئول کارگروه خشکسالی و تغییر اقلیم ستاد توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی گفت: پروژه های نوین پرماکالچر چندمنظوره بیابان زدایی برای اراضی دلتایی به عنوان یکی دیگر از پروژه های پیشنهادی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری که قبلاً مورد تأیید ستاد آب خشکسالی فرسایش و محیط زیست علمی-فناوری ریاست جمهوری قرار گرفته و برای اجرا به سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری پیشنهاد شده است.

شریفی بیان نمود: تجدید نظر در نگاه پیمانکار محور و غیرمشارکتی و عدم ضرورت به ایجاد کانال های عظیم انتقال آب برای بیابان زدایی به دلیل ایجاد مسائل اجتماعی و موقت بودن نیاز آبی و امکان شور و قلیایی کردن اراضی چنانکه سیستم زهکشی نداشته باشد مورد تاکید و تائید معاونت علمی بوده و قابل اجراست.

به گفته وی، ضروری است اقدامات موسوم به مالچ پاشی به دلیل هزینه و مخاطرات زیست محیطی بعدی حذف شود.

شریفی ادامه داد: پایش تغییرات و ارزیابی اثر بخشی پروژه های اجرایی اجرا شده به منظور تقویت نقاط قوت و بر طرف کردن نقاط ضعف و تغییر برخی رویکردها در آنها مورد تأیید است.