دیپلماسی، در نبود بشکه های نفت - کی آنلاین

از سفر با تور پاتایا لذت ببرید.

تجارب تاریخی و سوابق کشورهای نفتی در بازارهای جهانی و اوپک نیز این واقعیت را تایید می نماید. موقعیت پایدار عربستان سعودی در اوپک و بازار نفت و همچنین حضور این کشور در جمع کشورهای 20 ، رهبری روسیه در جمع کشورهای عمده فراوری کننده غیراوپک و همچنین نقش و صندلی ایالات متحده آمریکا در سال های اخیر در کنترل بازار نفت نیز در این راستا قابل توجه است. بر اساس این منطق ایران که هم اکنون زیر تحریم های نفتی آمریکا قرار گرفته است نمی تواند در تحولات ، معادلات و فرایند تصمیم گیری های بازار نفت به خصوص اوپک موثر باشد.

اما این واقعیت باعث نشده که ایران عطای بازار جهانی نفت و اوپک را به دلیل کاهش بشکه های نفت در نتیجه تحریم های مالی به لقایشان ببخشد و به بازیگری منفعل و حاشیه ای در این دو حوزه تبدیل شود. ایران در طول 2 سال اخیر و دوره قبلی تحریم های مالی به خوبی توانسته جای خالی بشکه های نفتی خود را با دیپلماسی فعال و کنش گرا پر کند و در معادلات بازار جهانی نفت و همچنین تحولات، روندها و تصمیم گیری های اوپک تاثیرگذار باشد.

صندلی ایران در نقشه جهانی انرژی که این کشور را به عنوان بزرگترین دارنده مجموع ذخایر هیدروکربوری (نفت و گاز) جهان می شناسد ، عنصر مهمی در پذیرش نقش و نفوذ ایران در عرصه جهانی انرژی است. دیر یا زود نفت ایران به بازارهای جهانی باز می شود و بازارهای جهانی به انرژی ایران برای ثبات ، تعادل و مهمتر از آن امنیت پایدار انرژی احتیاج دارند. این مهم از نقشی که ایران در گذشته برای ایجاد ثبات و امنیت در بازار نفت ایفا نموده ، معین است. برای بازارهای جهانی سابقه ایران برای ایجاد ثبات در بازار ، سابقه ای روشن و مثبت است . ایران به مانند کشورهایی چون عربستان ، روسیه و آمریکا از ابزار نفت برای اهداف خاص سیاسی و منافع یک طرفه استفاده ننموده است . نقش آفرینی های ایران برای تاثیر گذاری در بازار نفت به نفع کشورهای فراوری کننده ، عموما جمعی و در چارچوب اوپک بوده است.

از طرف دیگر آنچه باعث شده بازارهای جهانی و عناصر آن ، همچنین اوپک و اعضای آن و دیگر کشورهای عمده فراوری کننده نفت، همچنان به نقش آفرینی ایران اعتقاد داشته و آن را بپذیرند، تجربه بازگشت سریع ایران به بازارهای جهانی علی رغم فشارها و تهدیدهای خارجی و داخلی ایران پس از اجرای برجام در ماه های پایانی سال 94 بود. ایران با اجرای برجام و با وجود فشارهای کشورهایی مانند عربستان برای مدیریت بازگشت تدریجی ایران به بازار نفت و در شرایطی که قیمت نفت در سراشیبی قرار داشت ، به صورت هدفمند و بدون توجه به شرایط بازار و صرفا با نیت تامین منافع ملی کشور ، صادارت نفت را به سرعت افزایش داد و بر خلاف پیش بینی ها در کمتر از 2 ماه به سطح عادی رساند . این توانمندی به صورت بالقوه در شرایط کنونی وجود دارد ، ایران را به قدرتی فعال در عرصه جهانی نفت قرار داده است. اعتبار وزیر کنونی نفت ایران نیز از دلایل دیگر این کنشگری است که تا حد زیادی توانسته جای بشکه های نفت را پر کند.

در واقع درایت و هوشمندی زنگنه باعث شده که ظرفیت های بالقوه ایران در حوزه نفت در نبود یا سطح پایین بشکه های نفت آن ، به بالفعل تبدل شود . حضور موثر تیم ایرانی در اجلاس های اخیر اوپک و نقشی که در اصلاح روندی که با موضوع عربستان سعودی و روسیه برای دورزدن اعضای اوپک و ایجاد ترتیبات جدید و مخالف با سازوکارهای اوپک در اجلاس قبلی ایفا کرد، به خوبی موید این مهم است. نکته قابل توجه اینکه تیم نمایندگی ایران در اجلاس های فصلی اوپک به رهبری زنگنه علی رغم اینکه به عملکرد اوپک و اعضای آن نسبت به تحریم های اعمالی آمریکا علیه دو عضو یعنی ایران و ونزوئلا ، انتقاد داشته ، اما هیچ گاه از موضع ضعف و التماس در مقابل اعضا قرار نگرفته و همیشه کوشش داشته با خلاقیت و ابتکار عمل و روحیه مقاومتی ، سیاست ها و اهداف خود را در اوپک دنبال کند. در اصل کاهش بشکه های صادراتی نفت ، نه تنها اعتماد به نفس ایران را در سطح جهانی و اوپک کاهش نداده بلکه با تفسیر شرایط به جنگی تمام عیار ، اعتماد به نفس آن را در مواجهه به چالش ها و مسائل و همچنین نقش آفرینی در مجامع بین المللی نفت و انرژی افزایش داده است .

اما باید در نظر گرفت این شرایط و توانمندی نمی تواند پایدار باشد . به طور قطع آنچه پایدار است همان بشکه های نفت است که حرف اصلی را در بازار های جهانی و مجامع بین المللی انرژی و حتی در رایزنی ها و معادلات سیاسی ، مالی و امنیتی بین المللی خواهد زد.

کارشناس اقتصاد انرژی

310311